Overgrooming คือ

แมวจะมีพฤติกรรมการแต่งขนตามธรรมชาติเป็นปกติ โดยมีการเลีย หรือ การแทะ ขนและผิวหนัง และมีการใช้เท้าลูบบริเวณใบหน้า แต่อย่างไรก็ตามการเกิดพฤติกรรมที่ผิดปกติ เช่น การแต่งขนที่มากจนเกินไป (Overgrooming) จะส่งผลให้เกิดภาวะขนร่วง และมักพบว่าเป็นการร่วงแบบสมมาตรทั้งเท่ากัน 2 ข้าง (Bilaterally symmetrical alopecia) โดยเฉพาะบริเวณ ท้องส่วนล่างจนถึงขาหนีบ และขาด้านหลัง

แมวเป็นสัตว์ที่เจ้าของมักจะไม่ได้สังเกตเห็นพฤติกรรมการแต่งขนที่มากเกินไป หรือแม้กระทั่งเจ้าของอาจจะไม่ทราบถึงระดับความผิดปกติของการแต่งขนในแมว แต่มักทราบจากประวัติการเจอขนในอุจจาระ การอาเจียนออกมาเป็นก้อนขน หรือเจอขนในบ้านที่มากผิดปกติ

การหาสาเหตุของภาวะการแต่งขนมากเกินไป

การติดปรสิตภายนอก เช่น หมัด เหา ไรขี้เรื้องเปียก และไรขี้เรื้อนแห้ง การใช้การทดลงรักษาเป็นทางเลือกที่ใช้ได้ดี โดยใช้ยาควบคุมและกำจัดปรสิตภายนอก และควรระมัดระวังการใช้ยาที่ไม่ได้รับการขึ้นทะเบียนอย่างถุกต้อง ซึ่งอาจจะมีความเสียงที่เกิดขึ้นต่อระบบประสาทตามมา

การติดเชื้อ เช่น การติดเชื้อรา ยีสต์ และแบคทีเรีย จะต้องมีการควบคุมการติดเชื้อ มีการใช้ยาให้ตรงตามสาเหตุของการติดเชื้อ

การแพ้อาหาร มักมีการแพ้ต่อโปรตีนที่แมวได้รับอย่างต่อเนื่องในระยะเวลาหนึ่ง โดยจะต้องทำการทดสอบการแพ้อาหารอย่างน้อย 6-8 สัปดาห์ ซึ่งหลักการคือ การใช้โปรตีนและคาร์โบโฮเดรตชนิดใหม่ที่แมวไม่เคยได้รับ หรือแม้กระทั่งใช้ส่วนผสมชนิดใหม่เพิ่มขึ้นในอาหาร ซึ่งไม่ใช่การใช้อาหารที่เป็น Hypo-allergenic ส่วนการใช้ hydrolyzed protein สามารถใช้ได้ แต่ถ้าเป็น hydrolyzed protein ที่มาจากแหล่งโปรตีนใหม่จะดีกว่าการใช้ hydrolyzed protein จากโปรตีนชนิดเดิมที่เคยได้รับ

ภูมิแพ้ต่อสิ่งแวดล้อม โดยปกติจะมีการทดสอบภูมิแพ้โดยการทำ Intradermal allergy testing หรือการตรวจภาวะภูมิแพ้จากเลือด และมีการรักษาโดยใช้ Allergen-specific immunotherapy ที่มีความจำเพาะตามผลการทดสอบเพื่อเป็นการควบคุมการแพ้

ภาวะทางจิตใจ (Psychogenic alopecia) พบได้ค่อนข้างน้อย เกิดจากพฤติกรรมความหลากหลายของสิ่งแวดล้อม หรือ ความเครียดต่อสังคมรอบข้าง และมักเกิดในแมวที่อาศัยอยู่ในบ้าน การรักษาจะมีการใช้ยา หรือกลุ่มของฟีโรโมน

ภาวะความรู้สึกไวเกินไป (Feline hyperesthesia) มักพบการเลีย การกัดผิวหนัง ที่หลัง เอว และหางหรือก้น จะพบการขยับของผิวหนัง กล้ามเนื้อสั่น มีการวิ่ง กระโดด และร้อง

ความเจ็บปวด หรือ ความปวดต่อเส้นประสาท เกิดจากภาวะของเส้นประสาทอักเสบ และมักเลียบริเวณที่รู้สึกเจ็บ

Reference

Kate Griffiths. HOW I APPROACH… Overgrooming in cats. Veterinary Focus 2016;26(2):32-39.

บทความโดย น.สพ.ชัช พลฤทธิ์